Bóg Zastępów

- Bóg Ojciec God the Father

- Bóg Zastępów Lord (God) of hosts

- Bóg Żywy living God

- bać się Boga to fear God

- Bogiem a prawdą to tell the truth, as a matter of fact

- Bogu ducha winien (as) innocent as the day sb/one was born, (as) innocent as a lamb

- Bóg (jeden) wie a. Bóg (jeden) raczy wiedzieć God a. Lord a. heaven (only) knows

- Bóg zapłać (podziękowanie) God bless you

- bój się a. na a. dla Boga for God’s a. heaven’s sake

- broń (Panie) Boże a. niech Bóg broni a. uchowaj Boże God a. heaven forbid!

- chwała Bogu! praise the Lord!, praise be to God!

- dzięki Bogu! thank God!

- daj Boże, żebyśmy wyszli z tego cało God help us get out of this alive

- daj Boże wyjdziemy z tego cało God willing, we’ll get out of this alive

- idź/idźcie z Bogiem go away

- jak Boga kocham honest to God pot.; I swear to God

- Bóg mi świadkiem a. niech mnie Bóg skarze as God is my witness!

- tak mi dopomóż Bóg so help me God!

- jak Bóg da God willing

- jak Bóg na niebie (as) sure as there’s a God in heaven; (as) sure as (God made) little green apples pot.

- jak Bóg przykazał pot. piously, religiously

- jak go Pan Bóg stworzył in his birthday suit pot., żart.

- jak u Pana Boga za piecem (as) snug as a bug in a rug pot.

- miły Boże a. na miły Bóg a. jak mi Bóg miły (zdumienie, zaskoczenie) good God!, my God!; (oburzenie) for God’s a. heaven’s sake!, for the love of God!

- nie mieć Boga w sercu to be ruthless, to have no conscience

- niech cię Bóg ma w swojej opiece God be with you

- niech cię Bóg broni God a. heaven forbid!

- pójść do Boga a. stanąć przed Bogiem a. spocząć w Bogu a. oddać duszę Bogu książk. to (go to) meet one’s maker euf.

- robić coś za Bóg zapłać to do sth for free pot.

- szczęść Boże God bless!

- uchowaj Boże! God a. heaven forbid!

- wielki Boże! good God a. Lord!

- zaklinać się na Boga to swear solemnly a. to God

- pożal się Boże pot., iron. ‘a sorry excuse for’

■ człowiek strzela, Pan Bóg kule nosi przysł. man proposes, God disposes przysł.

- jak Kuba Bogu, tak Bóg Kubie przysł. tit for tat

- kto rano wstaje temu Pan Bóg daje przysł. the early bird catches the worm przysł.

- Pan Bóg nierychliwy, ale sprawiedliwy przysł. the mills of God grind slowly, but they grind exceeding small przysł.

- Panu Bogu świeczkę i diabłu ogarek przysł. it’s what’s known as hedging one’s bets

- zastępy ekspertów an army of experts

- zastępy nieprzyjacielskie the enemy host

- zastępy niebieskie the heavenly host

- Pan Bóg zastępów the Lord God of hosts

* * *

* * *

1. ( jednostka organizacyjna w harcerstwie) patrol, pack.

2. lit. (= grupa ludzi) host.

3. Pan Zastępów rel. the Lord of Hosts.

4. lit. (= wojsko) army.

- starszy pan an elderly gentleman

- dzwonił do ciebie jakiś pan some man rang you (on the phone)

- przyszło dwóch panów w sprawie ogłoszenia two men came about the advertisement

- nagrodę wylosował pan Marek Brzoza and the prize goes to (Mr) Marek Brzoza

- a teraz pan profesor Zasławski będzie mówił o… and now Professor Zasławski will speak about…

- proszę pana! czy to pański parasol? excuse me, sir! is this umbrella yours?

- przepraszam, czy ma pan ogień? excuse me, have you got a light?

- panowie, sytuacja jest poważna gentlemen, the situation is serious

- kasetę wyślemy panu pocztą we’ll send you the cassette by post

- dzwonił pana syn (Sir) your son rang

- Szanowny Panie! (w korespondencji) Dear Sir…

- panie władzo posp. officer

- panie kierowco, dojadę tym autobusem na dworzec? pot. is this bus going to the station?

- panie Janku, dyrektor pana wzywa Janek, the boss is calling you

- widzi pan pot. you see

- widzisz pan posp. see

- widzi pan, to było tak… this is how it happened…

- patrz pan, jaki chytry! posp. see how cunning he is!

- panie starszy! przest., pot. waiter!

- Burek! chodź do pana! Burek! come here!

- psiak chodził wszędzie za swoim panem the little dog followed his master everywhere

- jej srogi ojciec był panem całej rodziny her strict father was master of the entire house

- służący wypełniał każdy rozkaz swojego pana the servant attended to his master’s every need

- pana nie ma w domu the master is out

- pan od matematyki/wuefu the maths/PE master

- nasz Pan (Chrystus) Our Lord

- Pan z wami the Lord be with you

- Pan Jezus Lord Jesus

- Pan Zastępów the Lord of hosts

- a ja go, panie (tego), złapałem za rękaw, panie (tego), i nie puszczam so I gets a. catches him by the sleeves, like, and I don’t let go, see? pot.

■ pan domu (głowa rodziny) the master of the house; (wobec gości) the host

- pan młody bridegroom, groom

- pan i władca lord and master

- być panem siebie a. swojej woli to be one’s own master

- być panem u siebie to be independent

- być/zostać panem sytuacji to be/to become master of the situation

- jestem z nim na pan a. mówię mu (per) pan I’m not on first-name terms with him

- być z polszczyzną za pan brat to have a good command of Polish

- być z komputerem za pan brat to be computer-literate

- być z kimś za pan brat to be on friendly a. good terms with sb

* * *

* * *

Dat. i Loc. -u pl. - owie

1. (= bliżej nieznany mężczyzna) gentleman; ( przy bezpośrednim zwracaniu się) you; pan w średnim wieku a middle-aged gentleman; jakichś dwóch panów some two gentlemen.

2. ( władca) lord; pan lenny l. feudalny hist. liege; najjaśniejszy pan His Highness; być panem sytuacji be the master of the situation; być panem życia i śmierci be the master of life and death; być panem siebie be one's own man l. boss; być panem własnego losu be the captain of one's soul; być panem u siebie be one's own master; mój pan i władca żart. my lord and master; (co) pan każe, sługa musi the servant follows his master's orders; pan na włościach lord of the manor; znaj pana know your master.

3. (= Bóg) God, Lord; Pan Bóg God; nasz Pan Our Lord; zasnąć w Panu rest in peace; Pan zastępów rel. Lord of Hosts; chwalcie Pana rel. exhalt ye the Lord; na chwałę Pana rel. to the glory of God; wzywać imię Pana nadaremnie rel. take the Lord's name in vain; strzeżonego Pan Bóg strzeże forewarned is forearmed; an ounce of prevention is worth a pound of cure; (świecić) Panu Bogu świeczkę, a diabłu ogarek run with the hare and hunt with the hounds.

4. szkoln. (= nauczyciel) master; pan od polskiego Polish teacher.

5. ( gospodarz) master; pan domu master of the house; jaki pan, taki kram like master, like man.

6. ( oficjalna forma grzecznościowa) you; pan Jan Kowalski Mr Jan Kowalski; pan Kowalski Mr Kowalski; pan Jan Jan; pan profesor Professor; pan Kowalski (= nieokreślona osoba) Mr. Smith, Joe Public; niejaki pan Kowalski a certain Mr Kowalski, one Mr Kowalski; pan profesor Kowalski Professor Kowalski; proszę pana,... sir...; czym mogę panu służyć? (how) can I help you, sir?; to pana samochód? it that your car, sir?; pan pozwoli allow me; panie dyrektorze, telefon do pana Manager, a phone call for you; panie prezydencie Mr President!; panie przewodniczący Mr Chairman!; pan młody the bridegroom; być z kimś za pan brat be on familiar terms with sb, be palsy-walsy with sb; być z kimś na pan not address sb by his first name, not be on intimate terms with sb; nagi jak go Pan Bóg stworzył in his birthday suit; Pan Bóg nierychliwy, ale sprawiedliwy God comes with leaden feet, but strikes with iron hands; pan władza pot. officer; Piotruś Pan ( w bajce) Peter Pan.

- starszy pan an elderly gentleman

- dzwonił do ciebie jakiś pan some man rang you (on the phone)

- przyszło dwóch panów w sprawie ogłoszenia two men came about the advertisement

- nagrodę wylosował pan Marek Brzoza and the prize goes to (Mr) Marek Brzoza

- a teraz pan profesor Zasławski będzie mówił o… and now Professor Zasławski will speak about…

- proszę pana! czy to pański parasol? excuse me, sir! is this umbrella yours?

- przepraszam, czy ma pan ogień? excuse me, have you got a light?

- panowie, sytuacja jest poważna gentlemen, the situation is serious

- kasetę wyślemy panu pocztą we’ll send you the cassette by post

- dzwonił pana syn (Sir) your son rang

- Szanowny Panie! (w korespondencji) Dear Sir…

- panie władzo posp. officer

- panie kierowco, dojadę tym autobusem na dworzec? pot. is this bus going to the station?

- panie Janku, dyrektor pana wzywa Janek, the boss is calling you

- widzi pan pot. you see

- widzisz pan posp. see

- widzi pan, to było tak… this is how it happened…

- patrz pan, jaki chytry! posp. see how cunning he is!

- panie starszy! przest., pot. waiter!

- Burek! chodź do pana! Burek! come here!

- psiak chodził wszędzie za swoim panem the little dog followed his master everywhere

- jej srogi ojciec był panem całej rodziny her strict father was master of the entire house

- służący wypełniał każdy rozkaz swojego pana the servant attended to his master’s every need

- pana nie ma w domu the master is out

- pan od matematyki/wuefu the maths/PE master

- nasz Pan (Chrystus) Our Lord

- Pan z wami the Lord be with you

- Pan Jezus Lord Jesus

- Pan Zastępów the Lord of hosts

- a ja go, panie (tego), złapałem za rękaw, panie (tego), i nie puszczam so I gets a. catches him by the sleeves, like, and I don’t let go, see? pot.

■ pan domu (głowa rodziny) the master of the house; (wobec gości) the host

- pan młody bridegroom, groom

- pan i władca lord and master

- być panem siebie a. swojej woli to be one’s own master

- być panem u siebie to be independent

- być/zostać panem sytuacji to be/to become master of the situation

- jestem z nim na pan a. mówię mu (per) pan I’m not on first-name terms with him

- być z polszczyzną za pan brat to have a good command of Polish

- być z komputerem za pan brat to be computer-literate

- być z kimś za pan brat to be on friendly a. good terms with sb

* * *

* * *

(= Polska Akademia Nauk) Polish Academy of Sciences.